Arızi kazançlar, Türk Vergi Hukuku’nda geçici, süreklilik arz etmeyen ve belli bir düzen içinde yapılmayan gelir türleri olarak tanımlanır. Ancak, her kazanç arızi kazanç kapsamına girmez. Bu makalede, hangi kazançların arızi kazanç olmadığını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Arızi Kazanç Nedir?
Arızi kazanç, bir kişinin mesleği veya sürekli geliri dışında elde ettiği, tek seferlik veya düzensiz gelirlerdir. Örneğin, gayrimenkul satışından elde edilen gelirler, miras yoluyla gelen bir varlığın satışı ya da tesadüfi bir ticari işlem bu kapsamda değerlendirilebilir. Ancak, düzenli ve süreklilik arz eden gelirler bu tanıma uymaz.
Hangi Kazançlar Arızi Kazanç Değildir?
Bazı kazançlar, süreklilik arz etmeleri veya belli bir meslek kapsamında olmaları nedeniyle arızi kazanç olarak kabul edilmez. Bu gelir türlerini detaylı bir şekilde ele alalım.
Ticari Kazançlar
Ticari faaliyetlerden elde edilen gelirler arızi kazanç değildir. Örneğin, bir kişinin düzenli olarak ticari mal alım satımı yapması ve bu faaliyetten gelir elde etmesi durumunda, bu gelir ticari kazanç olarak değerlendirilir ve arızi kazanç kapsamında yer almaz.
Mesleki Gelirler
Bir kişinin mesleki bilgi ve becerisine dayanarak düzenli şekilde elde ettiği gelirler arızi kazanç değildir. Örneğin, bir doktorun hasta muayenesinden elde ettiği gelirler ya da bir avukatın dava hizmetlerinden kazandığı ücretler bu kapsamdadır.
Kira Gelirleri
Gayrimenkulden elde edilen düzenli kira gelirleri de arızi kazanç değildir. Bu gelirler, süreklilik arz ettiği için “gayrimenkul sermaye iradı” olarak sınıflandırılır ve arızi kazançtan ayrılır.
Sermaye Gelirleri
Sermaye yatırımlarından elde edilen düzenli gelirler, arızi kazanç olarak kabul edilmez. Örneğin, hisse senetlerinden elde edilen temettüler ya da bankada bulunan mevduattan kazanılan faiz gelirleri bu kapsamda değerlendirilir.
Tarımsal Gelirler
Tarım faaliyetlerinden düzenli olarak elde edilen gelirler de arızi kazanç değildir. Tarım ve hayvancılık faaliyetleri, sürekli yapıldığı takdirde ticari kazanç veya zirai kazanç kapsamında değerlendirilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Arızi kazançlar ve bu kapsam dışında kalan gelir türleri hakkında sıkça sorulan soruları bu bölümde yanıtlıyoruz. Bu sorular, konunun daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacaktır.
Arızi kazanç vergilendirilir mi?
Evet, arızi kazançlar belirli şartlarda vergilendirilir. Ancak, vergilendirme için kazancın bir sınırın üzerinde olması gerekir. Bu sınır, her yıl yeniden belirlenir.
Süreklilik arz eden kazançlar neden arızi kazanç değildir?
Süreklilik arz eden kazançlar, düzenli bir gelir akışı sağladığı için arızi kazanç kapsamına girmez. Bu tür gelirler, genellikle ticari kazanç, mesleki kazanç veya sermaye iradı olarak sınıflandırılır.
Gayrimenkul satışından elde edilen gelir her zaman arızi kazanç mıdır?
Hayır, gayrimenkul satışından elde edilen gelir her zaman arızi kazanç değildir. Eğer bu satış ticari bir faaliyet kapsamında düzenli olarak yapılıyorsa, ticari kazanç olarak değerlendirilir.
Arızi kazanç beyan edilir mi?
Evet, arızi kazançlar beyan edilmelidir. Ancak, beyan sınırının altında kalan arızi kazançlar için beyanname verilmesine gerek yoktur.
Arızi kazanç ile diğer kazanç türleri arasındaki fark nedir?
Arızi kazanç, düzensiz ve tek seferlik gelirleri ifade ederken, diğer kazanç türleri genellikle düzenli ve süreklilik arz eden gelirleri kapsar. Bu ayrım, vergilendirme sürecinde önemli bir rol oynar.
