Özbekistan, Orta Asya’nın en büyük ekonomilerinden biri olup, ticaret ve yatırım açısından önemli fırsatlar sunmaktadır. Ülkenin resmi para birimi Som (UZS) olarak adlandırılmaktadır. Özbekistan ekonomisinin gelişimi, para biriminin değerini ve kullanımını doğrudan etkilemektedir. 2025 yılı itibarıyla Özbekistan’daki döviz kuru politikaları ve para biriminin uluslararası piyasalardaki konumu merak konusu olmuştur. Bu yazımızda Özbekistan Somu’nun tarihçesi, günümüzdeki durumu ve ekonomik etkilerini detaylı bir şekilde ele alacağız.
Özbekistan Para Birimi Nedir?
Özbekistan Somu, Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından 1993 yılında resmi para birimi olarak kabul edilmiştir. İlk olarak geçici bir Som Kuponu olarak piyasaya sürülen para birimi, daha sonra ulusal para birimi haline gelmiştir. Bağımsızlıktan sonraki ilk yıllarda ekonomik reformlar ve enflasyon nedeniyle Som’un değeri dalgalanmıştır. Ancak 2017 yılında gerçekleştirilen döviz reformları ile serbest piyasa ekonomisine geçilmiş ve para biriminin konvertibilitesi artırılmıştır.
Özbekistan Somu’nun Günümüzdeki Kullanımı
2025 yılı itibarıyla Özbekistan Somu, ülke içinde en yaygın kullanılan ödeme aracıdır. Nakit ödemeler yaygın olsa da dijital ödemeler ve banka kartları giderek daha fazla tercih edilmektedir. Ülkede e-ticaretin büyümesi ve mobil ödeme sistemlerinin gelişmesi, Som’un dijital dönüşümünü hızlandırmıştır. Özellikle büyük şehirlerde kredi kartı ve mobil cüzdanlarla ödeme yapmak yaygınlaşmıştır, ancak kırsal bölgelerde hala nakit kullanımı daha baskındır.
Özbekistan Somu’nun Döviz Kurları ve Değeri
Özbekistan Somu’nun döviz kuru, piyasa koşullarına bağlı olarak dalgalanmaktadır. 2025 yılı itibarıyla ABD doları, euro ve Rus rublesi karşısındaki değeri ekonomi politikalarına ve küresel piyasalara bağlı olarak değişkenlik göstermektedir.
Som’un Dolar ve Euro Karşısındaki Durumu
Özbekistan Merkez Bankası, para biriminin istikrarını sağlamak için belirli döviz politikaları uygulamaktadır. Son yıllarda enflasyon oranlarının kontrol altına alınması ve döviz rezervlerinin güçlendirilmesi, Som’un değerini korumasına yardımcı olmuştur.
Özbekistan’da Para Değişimi ve Bankacılık Sistemi
Özbekistan’da döviz bozdurma işlemleri, resmi bankalar ve döviz büroları aracılığıyla gerçekleştirilmektedir. 2017 yılından önce döviz alım satımı katı düzenlemelere tabi olsa da günümüzde döviz kurları serbest piyasa koşullarına göre belirlenmektedir.
Bankacılık ve Dijital Ödeme Sistemleri
Özbekistan’da bankacılık sektörü hızla gelişmektedir. Mobil bankacılık ve dijital ödeme yöntemleri yaygınlaşmış, özellikle büyük şehirlerde uluslararası ödeme sistemleri aktif hale gelmiştir. Özbekistan Merkez Bankası, dijital bankacılığı teşvik etmek için yeni düzenlemeler getirmiştir.
Sıkça Sorulan Sorular
Özbekistan para birimi ve finansal sistemi hakkında en sık sorulan sorulara aşağıda detaylı yanıtlar verdik.
Özbekistan’ın resmi para birimi nedir?
Özbekistan’ın resmi para birimi Som (UZS)’dir. 1993 yılında yürürlüğe giren bu para birimi, ülke genelinde tüm mal ve hizmet ödemelerinde kullanılmaktadır.
Özbekistan Somu’nun uluslararası piyasalardaki durumu nedir?
Özbekistan Somu, 2017 yılındaki reformlarla birlikte serbest piyasa kuruna geçmiş ve uluslararası döviz kurlarına göre dalgalanmaya başlamıştır. Ancak küresel piyasalarda konvertibilitesi sınırlıdır ve genellikle döviz bürolarında bozdurulmaktadır.
Özbekistan’da döviz bozdurma işlemleri nasıl yapılır?
Özbekistan’da döviz bozdurma işlemleri bankalar ve lisanslı döviz büroları aracılığıyla yapılmaktadır. Kara borsa döviz işlemleri yasadışıdır ve önerilmemektedir.
Özbekistan’da kredi kartı kullanımı yaygın mı?
Evet, özellikle Taşkent gibi büyük şehirlerde kredi kartı ve dijital ödeme sistemleri yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak kırsal bölgelerde nakit para kullanımı hala daha yaygındır.
Özbekistan’da dijital bankacılık hizmetleri gelişmiş mi?
Evet, Özbekistan’da dijital bankacılık hızla gelişmektedir. Mobil bankacılık uygulamaları ve dijital cüzdanlar, hem yerel halk hem de turistler tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.
Özbekistan Somu’nun değeri istikrarlı mı?
Son yıllarda Özbekistan Merkez Bankası’nın para politikaları sayesinde Som’un değeri daha istikrarlı hale gelmiştir. Ancak küresel ekonomik faktörler ve ülke içi enflasyon oranları Som’un değerini etkileyebilmektedir.
